Jeszcze w tym roku obywatele Polski mają stracić prawo do odmowy mandatu. Kontrowersyjna regulacja znalazła się w projekcie noweli ustawy „Kodeks postępowania w sprawach wykroczenia”. Nowe przepisy mogą być batem na grających na zwłokę piratów drogowych, ale i dodatkowym zmartwieniem dla niesłusznie ukaranych.

Dlaczego mandat będzie trzeba przyjąć?

Autorzy projektu z Prawa i Sprawiedliwości wskazują, że odciąży to sądy od obowiązków związanych z rozpoznawaniem spraw o wykroczenia. – Ponadto proponowane postępowanie odciążyłoby funkcjonariuszy od składania dużej liczby wniosków o ukaranie, na rzecz przekazania do sądu materiałów sprawy – czytamy w uzasadnieniu.

Przy obecnych przepisach, po odmowie przyjęcia mandatu, funkcjonariusz musi występować do sądu z wnioskiem o ukaranie wskazanej osoby. W wielu przypadkach kończyło się to umorzeniami lub karą nagany dla sprawców, którym niemożliwe było udowodnienie winy przed sądem. Cwaniactwo ma zostać ukrócone, a jednocześnie sędziowie zyskają czas na wiele innych postępowań, oczekujących w kolejce.

Co zawierają nowe przepisy?

Z artykułu 97 opisywanej ustawy ma zniknąć zapis o tym, że „sprawca wykroczenia może odmówić przyjęcia mandatu karnego”. Istotne jest także nowe brzmienie kolejnego artykułu. „Mandat powinien zawierać pouczenie o obowiązku uiszczenia grzywny w terminie 7 dni od daty jej nałożenia tym mandatem oraz o skutkach nieuiszczenia grzywny w terminie”. Od kiedy zatem liczymy tydzień na zapłatę? To doprecyzowuje dalszy ciąg: „grzywnę uważa się za nałożoną takim mandatem z chwilą jego odbioru przez ukaranego”.

Efekt może być taki, że teraz to ukarani mandatem będą musieli się postarać, aby sąd okręgowy zajął się ich sprawą. Choć z jednej strony wydaje się to słuszne, to z drugiej daje kontrowersyjny oręż funkcjonariuszom. W przypadku mandatów nie brakuje bowiem spornych sytuacji, co udowodniła pandemia koronawirusa. Wielu policjantów wystawiało mandaty chociażby za brak maseczki czy łamanie zakazu przemieszczania się. Jednak przed sądem cofano kary, ponieważ obostrzenia były wprowadzone zbyt niskiej rangi aktem prawnym (rozporządzeniem zamiast ustawą).

Od kiedy nowe przepisy?

Projekt noweli ustawy wpłynął do Sejmu w piątek, 8 stycznia 2021 r. W przypadku pozytywnego przegłosowania poprawki, nowe przepisy zaczęłyby obowiązywać po upływie 14 dni od ogłoszenia.